Paskalya Çöreği ve Yumurtası

Neredeyse hepimiz, küçüklüğümüzden beri Paskalya’nın anlamını bilmeden çöreğini yemişizdir ve hala da yemekteyiz. Küçüğünden büyüğüne, tanınmışından tanınmayanına tüm pastaneler bu çöreği yıllardır yaparlar. Mis gibi sakız kokusu yumuşacık dokusuyla çay saatlerinin vazgeçilmez bir ikramıdır, çörek. Eskiden her evde fırın olmadığı zamanlarda, Hristiyan komşularımızın bayram günlerinde hamurunu evlerinde hazırlayıp pişmesi için mahalle fırınına götürdükleri bu çörek sanırım bu yolla hepimizin evine girmeyi başarmıştır. Çocukken benim için Paskalya, Beyoğlu pastanelerinin vitrinini süsleyen boy boy çikolatadan tavşanlar ve yumurtalar, bir de içine renk renk boyalı yumurtaların gizlendiği çörekler demekti.

Gelenekler, korundukları zaman çok güzel anlamlar taşırlar nesilden nesile. Yaklaşık kırk yıldır ayni mahallede yaşadığım komşularımızın bayramları yaklaşınca, kendi elleriyle hazırladıkları renkli yumurtalar ve nefis çörekler yıllardır bizim de soframızı renklendirir. Böyle zamanlarda biz de onların geleneklerinin bir parçası oluveririz birden. Tıpkı Ramazan Bayramında yaptığımız tatlıları, muharrem ayında yapılan aşureyi paylaşmamız gibi değil mi?

Şimdi en iyisi sözü işin ehillerine, kırk yıldır mahalle komşum olan İpek Hanım, kızı Nadya ve gelini Diana’ya bırakmak olacak. Bugün için bana mutfaklarını açtılar ve geleneklerine uygun olarak yumurta boyamayı ve çörek yapmayı öğretecekler. Bu güzel dayanışma için onlara çok teşekkür ederim:

 Paskalya tüm Hristiyan Alemi’ nin en önemli bayramıdır ve İsa’nın dirilişini temsil eder. Paskalya Günü için evlerde özel çörekler yapılır, yumurtalar haşlanıp boyanır, mumlar yakılır, dualar okunur. Belgelere göre çok çok eski kültürlerde insanlar baharın müjdecisi mart ve nisan aylarında birbirlerine dünyanın yeniden canlanmasının sembolü olarak kabul ettikleri yumurtayı boyayarak hediye etmişler. Paskalya Bayramı’nın kutlanma adetleri de özellikle yumurtanın anlamı çevresindedir ve bizim için yeniden canlanmayı, yani İsa’nın yeniden doğuşunu simgeler.

 Yine çok eski inançlara göre yumurta hayat kaynağının sembolüdür ve yine bu inanca göre bu yumurtaları da tavuk yerine tavşanlar yumurtlar. Paskalya günü öncesi kırmızı renkte boyanan yumurtalar, çikolata tavşanlar evin içine veya bahçeye saklanır, çocuklar da esas bayram günü olan Paskalya pazarı bu saklanan sembolleri arayıp bulmaya çalışırlar.

Biz bugün size büyüklerimizden öğrendiğimiz usulde yumurta boyama tekniklerini ve bayramın olmazsa olmazı çöreğimizin yapılışını adım adım göstereceğiz.

Buyurun mutfağa!

 Paskalya Çöreği

MALZEMELER:

Biz bu ölçüyü Amerika’daki akrabalarımızdan öğrendik. Onlar çöreğimizi orada profesyonelce büyük ölçülerde sipariş alarak yapıyorlar. Biz de sırlarını bizimle paylaştıkları için onlara teşekkür ederiz.

8-9 çörek için

8 su bardağı un (artı belki 1 bardak daha)

2 su bardağı süt

2su bardağı toz şeker

20 gr. yani 2 paket toz maya

250 gr. tereyağı

1 tatlı kaşığı mahlep

1tatlı kaşığı sakız

6 yumurta

(Biz bugün 2 ölçü bir arada yapacağız.)

YAPILIŞI:

Önce kullanacağımız bütün malzemeleri meydana çıkartıyoruz ki oda sıcaklığında olsunlar. Sütü ılıştırıyoruz. Maya, şeker, yarım su bardağı kadar ılık su ve süt karışımını bir kabın içinde karıştırıp 5- 10 dakika bekletiyoruz.

Hamur yapacağımız kabın içine unun yarısından fazlasını koyup üzerine kabarmış mayamızı içine döküyor ve ayrı bir yerde çırptığımız yumurta ve şeker karışımını da ekliyoruz. Sakız tozunu ve mahlebi de ekliyoruz. Hamuru yoğurmaya başlıyoruz.

Oluşmakta olan hamura oda sıcaklığında beklemekte olan tereyağını ve unun kalan kısmını yavaş yavaş biraz un biraz yağ olacak şekilde ekliyoruz. Bu aşamada un ilave etmek gerekiyorsa ediyoruz.

Hamur yoğurduğumuz kaptan ayrılmaya başladığında kıvamını almıştır. Artık un eklemiyoruz. Kabımızın üzerini nemli bezle örttükten sonra bir battaniyeye sararak ılık bir ortamda 2-3 saat kadar bekletiyoruz.

Hamur puf puf olduktan sonra üzerini açıp küçük toplara ayırıyoruz. Tezgahımızı bolca unluyoruz. Bir çörek için 3 top gerekiyor. Her parçayı fotoğrafta görüldüğü gibi uzunca açıyoruz ve saç örgüsü şekli veriyoruz. Çörekleri yağlı kağıt döşenmiş tepsilere diziyor ve üzerlerine yumurta sarısı sürdükten sonra file bademle süslüyoruz. Fırınımızı 180 dereceye ısıtıyoruz. Çörekleri bir kerede pişiremeyebiliriz. Bu hiç de sorun olmuyor ve özellikle bu şekilde sırasını bekleyen çörekler ilk pişenlerden daha iyi kabarıp, daha da puf puf oluyorlar. Yani mayalanma süresi uzadıkça çörekler daha güzel olur. Çöreklerimizi 30-35 dakika üzerleri kızarana kadar pişiriyoruz. Bu süre herkesin fırınına göre değişebilir.

Püf noktaları:

• Unu eleyerek kullanıyoruz.
• Kullanacağımız sakızı toz şekerle beraber dövüyoruz ki yapışıp kalmasın.

 Paskalya Çöreğinin yapılışını daha detaylı olarak buradan izleyebilirsiniz.

Paskalya Yumurtası Boyama Teknikleri:

Soğan Kabuğu ile Boyama:

Bu teknik aile büyüklerimizin modern hayatın getirdiği  bütün kolaylıklara rağmen ısrarla vazgeçemedikleri en doğal boyama yöntemidir. Bu yöntemi bize öğrettikleri için de onlara teşekkür borçluyuz.

Haşlayacağımız yumurtaları, içinde su ve soğan kabuğu olan bir tencereye koyup kısık ateşte kaynatıyoruz. Bu en doğal yoluyla geleneksel boyama şeklidir ancak biz daha süslü olması için yumurtaları temiz bir naylon çorabın içine geçirerek boyamayı yeğliyoruz. Önce maydanoz veya başka bir yeşilliği suyla ıslatıp yumurtalara yapıştırıyoruz, sonra sırayla bir yumurtayı çoraba geçirip düğümleyip sonra diğer yumurtayı yerleştiriyoruz. Bkz. Fotoğraf.

Yumurtaların kırılmaması için suyun içine biraz tuz atmayı unutmuyoruz.

Toz Yumurta Boyası veya Hazır Çıkartmalarla Boyama:

Bu usulde yumurtaları önceden yaklaşık yarım saat kadar haşlıyoruz.

• Yumurta boyası paketlerinin üzerinde yazan tarife göre boyaları ayrı ayrı kaplara hazırlıyoruz. Yarım fincan suya boyayı döküp üzerine 2 kaşık sirke ilave ediyoruz. Sirke boyanın sabitlenmesini sağlıyor. Sonra yumurtaları henüz sıcakken teker teker istediğimiz boyaya batırıp hemen çıkartıyoruz. Kağıt havluda kurumalarını bekliyoruz. Yumurtalarımızın parlak görünmesi için üzerlerine bir peçeteyle sıvı yağ sürüyoruz.

• Çıkartmalılar için bir kabın içinde su kaynatıyoruz. Çıkartmaları önceden haşlanmış olan yumurtalara geçiriyoruz. Bir kaşık yardımıyla kaynamakta olan suya batırıp çıkartıyoruz ve süslü yumurtalarımız hazır oluyor.

Yumurta boyama işlemini çocuklarımız evdeyken onlarla beraber yapmanın da ayrı bir keyfi oluyor.

Şimdi sıra bunları tabaklara yerleştirmekte…

 Biz de “mutfak penceremden” e bizimle Paskalya Bayramı geleneklerimizi paylaştıkları için teşekkür ederiz.